Żyzność gleby – co ma na nią wpływ i jak ją poprawić?

Żyzność gleb w Polsce pogarsza się z roku na rok. Ma na to wpływ między innymi uprawianie tych samych roślin w jednym miejscu (brak płodozmianu), stosowanie chemicznych substancji czy zaniechanie stosowania nawozów organicznych (obornik, gnojówka, gnojowica).

Sprawdźmy, jakie czynniki najbardziej kształtują żyzność gleb.

Odczyn gleby

Żyzność gleby to jej zdolność do zaspokajania potrzeb roślin i dostarczania do ich korzeni oraz liści niezbędnych do życia składników odżywczych. I to właśnie na dostępność składników pokarmowych (a co za tym idzie, także na wzrost roślin i rozwój systemu korzeniowego), duży wpływ ma odczyn gleby. Jeśli bowiem gleba jest zbyt kwaśna, wzrasta stężenie pierwiastków, które w dużych ilościach są dla roślin toksyczne – mangan i glin.

Odczyn gleby można zmierzyć, oddając jej próbki do analizy w laboratorium (badania takie wykonują Okręgowe Stacje Chemiczno-Rolnicze, bądź posłużyć się mniej precyzyjnym tzw. kwasomierzem (pH-metrem). Do analizy chemicznej wystarczy około 0,5 kg gleby. Natomiast dokonując pomiaru pH-metrem, należy pamiętać, aby wykonać badanie w kilku różnych miejscach w ogrodzie.

Aby podwyższyć pH gleby (czyli zmniejszyć jej kwasowość), należy przeprowadzić zabieg agrotechniczny, nazywany wapniowaniem. Dzięki niemu poprawie ulega struktura gleby, zwiększa się dostępność składników odżywczych oraz poprawiają się właściwości fizykochemiczne gleby.

Mimo iż większość gleb w Polsce jest zbyt kwaśna, to zdarzają się także przypadki gleb zbyt alkalicznych. W takich sytuacjach zakwasza się ją przy pomocy torfu o niskim pH, bądź nawozem mineralnym.

Warto pamiętać, aby korzystać wyłącznie ze sprawdzonych nawozów od zaufanych producentów, takich jak firma ADOB.

Zawartość próchnicy

Zawartość próchnicy w glebie to kolejny, niezwykle istotny czynnik, który wpływa na jakość i wysokość plonów, wzrost roślin, a także na fizyczne, chemiczne i biologiczne właściwości gleby.

Dzięki próchnicy glebowej, cząsteczki gleby łączą się (sklejają) w większe i trwałe agregaty, a jej struktura staje się trwała i przybiera postać gruzełkowatą.

Próchnica glebowa ma niezwykle złożoną strukturę, a jej głównym związkiem są kwasy humusowe. Między innymi dzięki ich zawartości próchnica pomaga zwiększać dostępność składników pokarmowych (zatrzymując je w strefie korzeni), pobudzać rozwój systemu korzeniowego, zwiększać pojemność wodną gleby (utrzymywać jej nawodnienie na odpowiednim poziomie) czy stymulować wzrost pożytecznych mikroorganizmów.

Gdy w glebie znajduje się zbyt niska zawartość próchnicy, należy stosować odpowiednie nawozy mineralno-organiczne o wysokim stężeniu kwasów humusowych lub rozrzucić kompost czy obornik. Zawartość próchnicy zwiększają także wprowadzone do gleby nawozy zielone (świeża masa roślinna wprowadzona do gleby w celu podniesienia jej żyzności). Na nawóz zielony najlepiej nadają się rośliny bobowate (motylkowe).

Struktura gleby

Podstawą żyzności gleby jest jej gruzełkowata struktura. Jeśli gleba ma postać zbyt piaszczystą, nie może zatrzymywać w sobie wody oraz składników mineralnych, które spływają do jej głębokich warstw – poza zasięg systemu korzeniowego. Z drugiej strony, jeśli gleba ma postać zbyt gliniastą, ma tendencje do zaskorupiania się i miewa trudności w swobodnym przewodzeniu wody.

Jak prawidłowo nawozić rośliny, by poprawić żyzność gleby. Jak zwiększyć dostęp do składników pokarmowych i tym samym nie dopuścić do powstania groźnych w skutkach niedoborów pierwiastków? Warto skonsultować się ze specjalistami, którzy doradzą w tym temacie .